Информационный материал в помощь докладчикам, членам ИПГ (январь 2024 г.)

Архив информационных материалов в помощь докладчикам, членам ИПГ (за 2023 г.) 

Архив информационных материалов в помощь докладчикам, членам ИПГ (за 2022 г.)

Архив информационных материалов в помощь докладчикам, членам ИПГ (за 2021 г.)

Цель:

       Формирование у граждан высокой морально-психологической готовности к решению задач социально-экономического развития, воспитание чувства патриотизма и национальной гордости за принадлежность к своему государству, к истории и культуре белорусского народа.

Задачи:

       разъяснение и пропаганда в трудовом коллективе основных направлений внутренней и внешней политики проводимой государством;

       координирование взаимодействия участников педагогического процесса в обеспечении условий для эффективной идеологической работы в детском саду;

      воспитание у каждого работника трудовой дисциплины;

      создание условий для полноценного труда и отдыха в коллективе;

      социальная защита членов трудового коллектива;

     формирование взглядов, убеждений, которые отражают идеалы белорусского государства, национальное самосознание, активную личностную и социальную позицию.

В соответствии с требованиями обновленной Конституции и Избирательного кодекса:

• кандидатами в депутаты Палаты представителей, в члены Совета Республики не могут быть выдвинуты граждане, в отношении которых имеется вступивший в законную силу обвинительный приговор суда;
• кандидатами в депутаты местных Советов не могут быть выдвинуты граждане, имеющие неснятую или непогашенную судимость;
• вправе будут избирать и быть избранными лица, в отношении которых избрана мера пресечения в виде содержания под стражей;
• кандидатами в депутаты, в члены Совета Республики не могут быть выдвинуты граждане, имеющие гражданство (подданство) иностранного государства, иной документ иностранного государства, предоставляющий права на льготы и преимущества в связи с политическими, религиозными взглядами или национальной принадлежностью.

В единый день голосования избиратели получат:

в Минске – по 2 бюллетеня:

• по выборам депутатов Палаты представителей и Минского городского Совета депутатов;

в областных и районных центрах – по 3 бюллетеня:

• по выборам депутатов Палаты представителей, облсовета, горсовета или райсовета;

в сельской местности – по 4 бюллетеня:

• по выборам депутатов Палаты представителей, облсовета, райсовета, сельского или поселкового Совета.

Государственная символика Республики Беларусь
Как суверенное государство Республика Беларусь имеет свои государственные символы - Государственный флаг, Государственный герб, Государственный гимн.

Начиная с 1917 года в Беларуси неоднократно менялись Государственный флаг и Государственный герб. Однако, несмотря на имеющиеся отличия, все варианты государственной символики имели схожую основу, что позволяет говорить об их исторической преемственности.

Государственный флаг Республики Беларусь

Государственный флаг постоянно поднят на зданиях органов власти и некоторых государственных учреждений, устанавливается в служебных кабинетах руководителей данных органов, в школах, на избирательных участках, вывешивается во время различных торжественных мероприятий.

  Государственный флаг Республики Беларусь является символом государственного суверенитета Республики Беларусь, представляет собой прямоугольное полотнище, состоящее из двух горизонтально расположенных цветных полос: верхней - красного цвета шириной в 2/3 и нижней - зеленого цвета в 1/3 ширины флага.

   Около древка вертикально расположен белорусский национальный орнамент красного цвета на белом поле, составляющий 1/9 длины флага. Отношение ширины флага к его длине - 1:2. Флаг крепится на древке (флагштоке), которое окрашивается в золотистый (охра) цвет.

   При церемониях и других торжественных мероприятиях Государственный флаг Республики Беларусь используется с наконечником ромбовидной формы с изображением пятиконечной звезды, аналогичной ее изображению на Государственном гербе Республики Беларусь. Наконечники изготавливаются из металла желтого цвета.

Государственный флаг Республики Беларусь поднимается или устанавливается:

• на здании резиденции Президента Республики Беларусь — постоянно;
• на зданиях Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь и Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь — постоянно;
• на здании Совета Министров Республики Беларусь — постоянно;
• на зданиях органов Комитета государственного контроля Республики Беларусь — постоянно;
• на зданиях судов Республики Беларусь, местных исполнительных и распорядительных органов — постоянно, а над зданиями, в которых проводятся заседания местных Советов депутатов, местных исполнительных и распорядительных органов, — на время проведения заседаний;
• на зданиях, территориях и средствах передвижения дипломатических и консульских представительств, на зданиях торговых учреждений Республики Беларусь, находящихся за границей, на морских судах и других средствах передвижения, на которых в качестве официальных лиц находятся Президент Республики Беларусь, Председатель Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь, Председатель Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь, Премьер-министр Республики Беларусь или другие лица, представляющие Национальное собрание Республики Беларусь или Совет Министров Республики Беларусь, — в порядке, определяемом Советом Министров Республики Беларусь;
• в помещениях для голосования — в дни выборов и референдумов;
• в войсковых частях Республики Беларусь согласно войсковым уставам;
• на пограничных заставах и пропускных пунктах (таможнях) Государственной границы Республики Беларусь;
• на морских судах, судах речного флота, зарегистрированных в Республике Беларусь;
• на спортивных аренах — во время проведения чемпионатов и первенств Республики Беларусь, международных спортивных соревнований с участием национальных сборных и во время награждения белорусских спортсменов — победителей международных соревнований;
• на других объектах по распоряжению Президента Республики Беларусь, по решению Национального собрания Республики Беларусь, Совета Министров Республики Беларусь, местных Советов депутатов, местных исполнительных и распорядительных органов.

   Государственный флаг Республики Беларусь может быть поднят также на церемониях и других торжественных мероприятиях, проводимых государственными и общественными органами, предприятиями, организациями и учреждениями, во время народных, трудовых, семейных праздников и в другие памятные дни.

Государственный герб Республики Беларусь

Изображение Государственного герба размещается на зданиях органов власти и ряда государственных учреждений, внутри служебных кабинетов их руководителей, а также на печатях данных органов, на монетах, паспортах граждан Республики Беларусь.

Государственный герб Республики Беларусь представляет собой размещенный в серебряном поле зеленый контур Государственной границы Республики Беларусь, наложенный на золотые лучи восходящего над земным шаром солнца. Вверху поля находится пятиконечная красная звезда. Герб обрамлен венком из золотых колосьев, переплетенных справа цветками клевера, слева – цветками льна. Венок трижды перевит с каждой стороны красно-зеленой лентой, в средней части которой в основании Государственного герба Республики Беларусь в две строки начертаны золотом слова «Рэспубліка Беларусь».

Изображение Государственного герба Республики Беларусь помещается:

• на здании резиденции Президента Республики Беларусь, на зданиях палат Национального собрания Республики Беларусь, Совета Министров Республики Беларусь, Национального банка Республики Беларусь, Комитета государственного контроля Республики Беларусь, министерств, государственных комитетов и других республиканских органов государственного управления Республики Беларусь, на зданиях местных Советов депутатов, местных исполнительных и распорядительных органов, судов, органов Прокуратуры Республики Беларусь, на зданиях дипломатических и консульских представительств, торговых учреждений Республики Беларусь, находящихся за границей;в помещениях ряда других государственных учреждений;
• на печатях и бланках документов Президента Республики Беларусь, Парламента, Правительства, министерств, государственных комитетов Республики Беларусь и т.д.;
• на ценных бумагах, облигациях, почтовых марках и лотерейных билетах Республики Беларусь;
• на паспортах граждан Республики Беларусь, а также на дипломатических и других заграничных паспортах, выдаваемых гражданам Республики Беларусь;
• на пограничных столбах, устанавливаемых на Государственной границе Республики Беларусь, а также в пунктах пропуска через нее.

Государственный гимн Республики Беларусь

Государственный гимн Республики Беларусь представляет собой музыкально-поэтическое произведение, исполняемое в случаях, предусмотренных Законом Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. № 301-З "О государственных символах Республики Беларусь" и иными законодательными актами Республики Беларусь.

Государственный гимн Республики Беларусь исполняется:

при вступлении Президента Республики Беларусь в должность – после принесения им Присяги;

при открытии и закрытии сессий Палаты представителей и Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь;

во время официальной церемонии поднятия Государственного флага Республики Беларусь и иных официальных государственных церемоний;

во время проведения церемоний встреч глав иностранных государств, парламентов и правительств иностранных государств, посещающих Республику Беларусь с официальными визитами;

при официальных церемониях возложения венков главами иностранных государств, парламентов и правительств;

при проведении воинских ритуалов – в соответствии с общевоинскими уставами Вооруженных Сил Республики Беларусь;

при официальных церемониях во время спортивных соревнований на территории Республики Беларусь и за ее пределами – в соответствии с правилами организации этих соревнований.
 

Государственный гимн Республики Беларусь может исполняться:

при открытии памятников, памятных знаков и иных сооружений, посвященных знаменательным событиям в жизни Республики Беларусь, в честь знаменитых государственных, политических, общественных и военных деятелей, народных героев, деятелей науки, искусства и культуры;

при открытии и закрытии торжественных собраний, посвященных государственным праздникам Республики Беларусь;

во время торжественных собраний, проводимых государственными органами и иными организациями;

гражданами во время народных, трудовых, семейных праздников и других торжественных мероприятий при обеспечении необходимого уважения к Государственному гимну Республики Беларусь.

Мы, беларусы – мірныя людзі,
Сэрцам адданыя роднай зямлі,
Шчыра сябруем, сілы гартуем
Мы ў працавітай, вольнай сям’і.

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Разам з братамі мужна вякамі
Мы баранілі родны парог,
У бітвах за волю, бітвах за долю
Свой здабывалі сцяг перамог!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Дружба народаў – сіла народаў –
Наш запаветны, сонечны шлях.
Горда ж узвіся ў ясныя высі,
Сцяг пераможны – радасці сцяг!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

 

Государственный гимн исполняется в начале и в ряде случаев в окончании важных государственных и общественных событий, в том числе при вступлении Президента Республики Беларусь в должность - после принесения им Присяги.

Граждане могут исполнять (прослушивать) Государственный гимн во время народных, трудовых, семейных праздников и других торжественных мероприятий при обеспечении необходимого уважения к нему.

В качестве знака выражения уважения к Государственному гимну при его официальном исполнении присутствующие слушают его стоя (мужчины - без головных уборов, военнослужащие, иные лица, для которых предусмотрено ношение форменной одежды, - в соответствии с законодательством).

Более подробно с тем, в каких случаях исполняется и может исполняться Государственный гимн, можно ознакомиться в главе 4 Закона Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. №301-З "О государственных символах Республики Беларусь". https://president.gov.by/ru/gosudarstvo/simvolika/gimn

Государственный гимн исполняется в начале и в ряде случаев в окончании важных государственных и общественных событий, в том числе при вступлении Президента Республики Беларусь в должность - после принесения им Присяги.
Узнать больше https://president.gov.by/ru/gosudarstvo/simvolika

http://www.edu.by – Белорусский национальный образовательный Интернет-портал
http://giac.unibel.by – учреждение «Главный информационно-аналитический центр Министерства образования Республики Беларусь»
http://www.academy.edu.by – государственное учреждение образования «Академия последипломного образования»
http://www.adu.by – Научно-методическое учреждение «Национальный институт образования» Министерства образования Республики Беларусь
http://child.edu.by – учреждение «Национальный центр усыновления Министерства образования Республики Беларусь»
http://www.nlb.by – Интернет-портал Национальной библиотеки Беларуси
http://biblio.unibel.by – Научно-педагогическая библиотека учреждения «Главный информационно-аналитический центр Министерства образования Республики Беларусь»
http://mp.minsk.edu.by – Минский городской методический портал 
http://mgiro.minsk.edu.by – государственное учреждение образования «Минский городской институт развития образования» 
http://iso.minsk.edu.by – центр информационных ресурсов системы регионального образования государственного учреждения образования «Минский городской институт развития образования»
http://moiro.by – государственное учреждение образования «Минский областной институт развития образования» 
www.boiro.brest-region.edu.by – государственное учреждение образования «Брестский областной институт развития образования»
www.voiro.vitebsk-region.edu.by – государственное учреждение дополнительного образования взрослых «Витебский областной институт развития образования»
www.groiro.by – государственное учреждение образования «Гродненский областной институт развития образования»
www.iro.gomel.by – государственное учреждение образования «Гомельский областной институт развития образования»
www.mogileviro.by – учреждение образования «Могилевский государственный областной институт развития образования»
www.praleska-red.by – учреждение «Редакция журнала “Пралеска”»
www.p-shkola.by – республиканское унитарное предприятие «Издательство “Пачатковая школа”»
www.nastgaz.by – учреждение «Редакция газеты “Настаўніцкая газета”»

http://www.mst.by/ru/   -Министерство спорта и туризма Республики Беларусь

 http://www.academy.edu.by/ - Академия последипломного образования

КОНСТИТУЦИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

• Конституция Республики Беларусь

ДЕКРЕТЫ, ДИРЕКТИВЫ ПРЕЗИДЕНТА

• Директива № 1 «О мерах по укреплению общественной безопасности и дисциплины»
• Директива № 2 «О дебюрократизации государственного аппарата и повышении качества обеспечения жизнедеятельности населения»
• Директива № 3 «О приоритетных направлениях укрепления экономической безопасности государства»
• Директива № 4 «О развитии предпринимательской инициативы и стимулировании деловой активности в Республике Беларусь»

Информационно-разъяснительная работа

• Указ Президента Республики Беларусь от 16 июня 2003 г. № 254 «О деятельности информационно-пропагандистских групп и об участии руководителей республиканских и местных государственных органов и иных государственных организаций в идеологической работе»
• Указ Президента Республики Беларусь от 20 февраля 2004 г. № 111 «О совершенствовании кадрового обеспечения идеологической работы в Республике Беларусь»
• Решение Мингорисполкома от 06 ноября 2013 г. № 2816 «Об утверждении «Положения об информационно-пропагандистских группах Мингорисполкома»

Массовые  мероприятия 

• Закон Республики Беларусь 30 декабря 1997 г. N 114-З "О массовых мероприятиях в Республике Беларусь"
• Решение Минского горисполкома от 02.06.2011 № 1554 «Об определении в городе Минске мест для проведения массовых мероприятий»
  Дополнения в решение от 28 декабря 2018 г. № 5306
• Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 05.03.2012 № 207 «Об утверждении Положения о порядке организации взаимодействия правоохранительных органов, организаторов массовых мероприятий и представителей общественности, выполняющих обязанности по охране общественного порядка, по вопросам охраны общественного порядка и обеспечения общественной безопасности при проведении массовых мероприятий»
  Изменения и дополнения от 8 января 2019 г. N 2
• Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 04.04.2011 № 440 «Об утверждении перечня транспортных средств (за исключением транспортных средств, в которых следуют охраняемые лица), самоходных машин, подлежащих сопровождению, и инструкции о порядке организации сопровождения транспортных средств (за исключением транспортных средств, в которых следуют охраняемые лица), самоходных машин и участников проводимых на дороге массовых мероприятий»
• Постановление Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Беларусь от 04.10.2004 № 32 «Об утверждении правил безопасности при изготовлении и использовании пиротехнических изделий»: Приложение 3 к Правилам «Порядок организации и проведения фейерверков»
• Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 24 января 2019 г. № 49 «Об утверждении Положения о порядке оплаты услуг по охране общественного порядка, оказываемых органами внутренних дел, расходов, связанных с медицинским обслуживанием, уборкой территории после проведения на ней массового мероприятия»
• Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 03.04.2020 № 196 "Об изменении постановления Совета Министров Республики Беларусь от 24 января 2019 г. № 49"
• Контактная информация по вопросам заключения договоров при организации и проведении массовых мероприятий в г.Минске

Городские СМИ

• Закон Республики Беларусь от 17 июля 2008 г. № 427-З "О средствах массовой информации"скачать документ
• Основные изменения и дополнения в закон о СМИ вступили в силу с 1 декабря 2018 года

Профессиональные союзы

• О профессиональных союзах. Закон Республики Беларусь от 22 апреля 1992 г. № 1605-XII

Религиозные организации

• О свободе совести и религиозных организациях. Закон Республики Беларусь от 17 декабря 1992 г. № 2054-XII

Глобальная компьютерная сеть Интернет 

• О мерах по совершенствованию использования национального сегмента сети Интернет. Указ Президента Республики Беларусь от 1 февраля 2010 г. №60

Народныя святы і абрады  ў дашкольнай адукацыi

У апошнія гады з-за змяненняў у палігыцы і грамадстве, эканоміцы і сацыякультурнай сферы паўстала вострае пытанне аб вызначэнні мэты выхавання і, зыходзячы з яе, пошуку новых сродкаў выхавання грамадзяніна сваей краіны.

     Згодна з Канцэпцыяй выхавання дзяцей і навучэнскай моладзі у Рэспубліцы Беларусь, «мэта выхавання — фарміраванне сацыяльна-духоунай і маральна сталай творчай асобы, суб'екта сваей жыццядзейнасці». Змест вы­хавання — засваенне і прысваенне, паводле Канцэпцыі, агульначалавечых, асобасных і грамадзянскіх каштоўнасцяў; рэалізуецца у працэсе фарміравання базавых кампанентаў культуры.

    Кожны высокаадукаваны чалавек павінен ведаць традыцыі і мову свайго народа. Таму трэба ўсвядоміць, што чым болей нацыянальнага у выхаванні, тым мацней, духоўна багацей нацыя. Эфектыунасць вучэбна-выхаваучай работы залежыць ад умелага выкарыстання надыянальных традыдый народа, у якіх навучанне і выхаванне здзяйсняюцца у гарманічным адзінстве.

    Адзін з выхаваўчых сродкаў, які дазваляе з'яднаць нацыянальныя (дзяржаўныя) інтарэсы дзіцяці, — народныя святы  і абрады.

     Народныя святы і абрады маюць свае адметнасці: калектывізм, перажыванне людзьмі аднолькавых эстэтычных пачуццяў, выяўленне і паказ  здольнасцяў, яскравая, гульнявая форма правядзення, эстэтычнае афармленне і інш. Дзякуючы ім здзяйсняецца рознабаковае выхаванне дзяцей.

     Народныя святы і абрады гэта сродак рознабаковага выхавання дзяцей старэйшага дашкольнага узросту, якія фарміруюць свабодную, духоўную і творчую асобу.

ХАРАКТЭРНЫЯ РЫСЫ I ЗНАЧЭННЕ НАРОДНЫХ

СВЯТАЎ I АБРАДАЎ

Каб здзяйсняць выхаванне дзяцей праз народныя святы і абрады, трэба абавязкова акрэслхць іх адметнасць і характэрныя рысы:

-разгортваецца ў свабодны ад працы час і мае яркі эмацыянальны фон;

• мае калектыўны характар і узнікае там, дзе ўжо існуюць духоўныя сувязі  паміж людзьмг;
• па-свойму арганізавана, спалучана з цэлым комплексам жыццёвых, культурных і эстэтычных дзеянняў;
• патрабуе асаблівага, значнага, прыгожа аздобленага месца;

- звязана з надзеяй на лепшую і шчаслівую долю;
        Па словах Г. А. Барташэвіч, «карнавальнасць, гульнявы характар, тэатралізацыя святаў абуджаюць эстэтычнае пачуццё, эмацыянальна ўздзейнічаюць на чалавека, а калектыўны характар святаў і абрадаў з наяўнасцю пастаянных міжкантактных сітуацый з'яуляецца стымулам для праяўлення сябе як актыўнага суб'екта». Сумеснае (педагогі, бацькі выхаванцаў, дзеці) правядзенне народных святаў і абрадаў замацоўвае міжпакаленныя повязі, яднае усіх удзельнікаў. Народныя святы і абрады задавальняюць дапытлівасць дзяцей, эстэтычныя патрэбы, цягу да рухаў, фарміруюць творчае мысленне, пабуджаюць да супрацоўніцтва.

Народныя святы і абрады спрыяюць:

-развіццю эстэтычных пачуццяў;

-развіццю практычных уменняў і навыкаў;

-эрудыцыі дзяцей;

-развщцю узаемаадносін дзяцей змене ва узаемаадносінах дзяцей з дарослымі.

-развццю патрыятычных і нацыянальных пачуццяў;

Народныя святы і абрады садзейнічаюць:

-закладванню такіх пачуццяў і якасцяў характару, якія звязваюць
дзяцей з іх гістарычнымі караням;

-набыццю, узбагачэнню, пашырэнню і перадачы ведаў праз тра-
дыцыйную культуру;

-«самарэалізацыііі самазацвярджэнню ў новых умовах, што спрыяе
развіццю самапавагі, пачуцця уласнай годнасці, асэнсаванню сваей знач-
насці  ў свеце»;

-актывізаці дзяцей. На думку В. П. Канаш, «асоба павінна
жыць у працэсе, а не спажываць здабыткі! — вось правіла, якое выклю-
чае як «састарэласць», так і «прымітывізм» традыцыйнай культуры...»

• выхаванню пачуцця гонару за культурны патэнцыял свайго на­
  рода, жадання стаць уладарамі і  носьбітамі культурнай спадчыны;
• далучэнню да розных відау мастацтва, творчай дзейнасці і пра-
  цоўных працэсаў;
• развіццю эстэтычных эмоцый і пачуццяў, эстэтычнага густу.

    СВЯТЫ – сукупнасць звычаяў і абрадаў. Узніклі ў першабытнам грамадстве. Былі звязаны з каляндарным (гуканне выясны, грамніцы) ці зямельнымі цыкламі. Падзяляюцца на рэлігійныя, сінкрэтычныя і безрэлігійныя. Рэлігійныя святы – царкоўныя, у прыватнасці хрысціянскія (раство Хрыстова). Сінкрэтычнымі святамі (мелі рэлігійныя і безрэлігійныя элементы) былі традыцыйныя каляндарная народныя святы (каляды, масленіца, купалле і інш.). Да безрэлігійнай часткі народных свят належылі шматлікія гульні, асабліва на каляды, масленіцу, купалле. У час народных свят спявалі народна-каляндарныя і сямейныя песні, выконвалі творы народнай харэаграфіі. У народна-каляндарных святах, асабліва ў калядах, ёсць элемент Народнага тэатра, а рэлігійныя элементы звязаны са старажытна -абрадавымі дзеяннямі. Значная частка рэлігійных элементаў з'явілася пад уплывам царквы, якая да народных свят прымыкоўвала хрысціянскія (да каляд раство Хрыстова, да валачобнага свята – Вялікдзень, да Купалля – свята Іаана Прадцеча). У другой палове 19 ст.- пачатку 20 ст. роля рэлігійных элементаў у народных святах паступова змянілалася. Некаторыя з іх, асабліва старыя абрадавыя дзеянні, сталі безрэлігійнымі тэатралізаванымі дзеяннямі, святочнай забавай.

      АБРАДЫ – сукупнасць традыцыйных умоўных дзеянняў, што сімвалічна выражаюць і замацоўваюць адносіны людзей да прыроды і паміж сабой, іх паводзіны ў важных жыццёвых сітуацыях, якія сістэматычна паўтараюцца. Абрады – састаўная частка традыцыйна-бытавой культуры народа. Утрымліваюць у сабе элементы песеннага, харэаграфічнага, драматычнага, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Зарадзіліся ў першабытным грамадстве, калі людзі імкнуліся заклінаннямі ўздзейнічаць на незразумелыя з'явы прыроды.

Абрады былі звязаны з гаспадарчай дзейнасцю, бытавымі ўмовамі, грамадскімі адносінамі і падзяляліся на каляндарна-вытворчыя (земляробчыя, паляўнічыя, жывёла-гадоўчыя, рыбалоўныя), сямейна-бытавыя (вясельныя, радзіныя, пахавальныя), грамадскія і царкоўныя.

Большасць беларускіх абрадаў старажытнага паходжання ўзніклі на агульнай усходне-славянскай глебе. Старажытная абраднасць ляжыць у аснове калядавання, масленіцы, шчадравання, абрадаў купальскай ночы і інш. Многія абрады звязаны з культам продкаў (дзяды, радаўніца), расліннасці.

Асаблівасць беларускіх абрадаў – перапляценне ў іх аграрна-бытавых, язычніцкіх і хрысціянскіх элементаў. Царква імкнулася забараніць народныя абрады або прыстасаваць іх да патрэб рэлігійнага культу, асобным абрадам вяселля, радзін, пахавання і інш.. Надаць рэлігійны змест. Абрады ў аснове сваёй захавалі народную спецыфіку і нацыянальны каларыт, суправаджаемыя песнямі, танцамі, замовамі, карагодамі, пераапрананнямі (каза, жораў, дзед і інш.). У іх прысутнічаюць элементы тэатральнага дзеяння. З імі звязана сялянска-абрадавая паэзія.

З цягам часу абрады страцілі першапачатковае значэнне, роля рэлігійных элементаў у іх паступова змяншалася, яны пераходзілі ў разрад гульняў, святочных забаў і захоўваліся пераважна ў вёсцы.

Абрады зямельныя. Цыкал замацованных звычаямі ўмоўных сімвалічных дзеянняў, звязаных з працоўным годам земляроба. Узніклі ў першабытнам грамадстве ў перыяд развіцця земляробства. У сувязі з пастаяннай паўторнасцю сельскагаспадарчых работ і прыстасованасцю іх да пэўных дат або перыядаў земляробчыя абрады прынята называць каляндарнымі. Падзяляюцца на зімовыя - звязаны са святкаваннем каляд, масленіцы, грамніц; вясновыя - гуканне вясны, першы выхад у поле; летнія – звязаны са святкаваннем купалля, зажынак, дажынак; восеньскія – са святкаваннем спаса, багача, пакроваў. Яны напоўнены песнямі, танцамі, шуткамі. Народныя традыцыі надавалі ім сваеасаблівы каларыт і нацыянальную спецывіку.

Многія элементы ў земляробчых абрадах страцілі ранейшае значэнне, бо менш звязаны з вытворчымі працэсамі, элементы міфалогіі ператварыліся ў сімвалы, характэрныя для гульняў. Новы змест і новае афармленне набылі традыцыйныя народныя абрады пачатку і заканчэння веснавых палявых работ. На змену традыцыйнай масленіцы прыйшлі Свята зімы, Праводзіны зімы.

Народныя беларускiя святы

Каляды (к. 25 снежня, п. 7 студзеня)

Калі на Каляды прыгравае, быць зялёнаму году.

Калядныя святы пачыналіся з дня Божага Нараджэння — Раства. Калі першая зорка з’яўлялася на небе, уся сям’я садзілася за стол, засланы белым абрусам, пад які клалі сена. Стравы на стале былі посныя, абавязкова варылі куццю — кашу з круп. Запаліўшы свечку і памаліўшыся, пачыналі вячэраць. З гэтага дня па сяле хадзілі калядоўшчыкі — юнакі і дзяўчаты, пераапранутыя ў цыганоў, казу, жорава, кабылу. Калядоўшчыкі спявалі песні-калядкі, скакалі пад скрыпачку і бубен, у заключэнне выконвалі велічальную песню гаспадарам дома з самымі шчодрымі пажаданнямі, а ў адказ атрымлівалі пачастункі.

•  Грамніцы, альбо Стрэчанне (к. 2 лютага, п. 15 лютага)
• Грамніцы — палавіна зіміцы.

Свята сустрэчы зімы і лета. Якое надвор’е на Грамніцы, такая будзе і вясна. Пасля гэтага дня пачыналі рыхтавацца да работ у полі. У царкве ці касцёле асвячалі грамнічныя свечкі. Яны лічыліся ахоўнымі — гаспадар з дапамогай гэтых свечак «асвячаў» хату і ўсю гаспадарку, выпальваючы імі невялікія крыжыкі на дзвярах і варотах. Верылі, што грамнічныя свечкі ратуюць будовы ад удару маланкі. З грамнічнымі свечкамі тройчы абыходзілі свойскую жывёлу на свята Юр'я, іх запальвалі на засеўкі, з імі абыходзілі хаты на Іллю і Багача, сустракалі маладых на вяселлі, дзіцятка на радзінах, клалі ў руку нябожчыку, ішлі шукаць папараць-кветку на Купалле.

• Сырны тыдзень, або Масленка
• (за 8 тыдняў да Вялікадня)

Масленка, масленка, нясі сыру, масла нам, каб зімачка згасла!

Старажытнае язычніцкае свята. У гэты тыдзень праводзяць зіму. Сёння Сырны тыдзень болей вядомы як Масленка. Шмат стагоддзяў у беларусаў сыр быў самым папулярным прадуктам i сiмвалiзаваў нараджэнне новага жыцця. У гэты тыдзень дзяўчаты і хлопцы ладзілі гушканне на арэлях, коўзанне з горак на санках. Верылі, што чым вышэй узляціш на арэлях, чым далей скоцішся з горкі — тым даўжэйшы будзе лён. На Масленку ласуюцца блінамі, спяваюць масленічныя песні.

Гуканне вясны (з 14 сакавіка)

Благаславі, Божа, вясну заклікаці, лета сустракаці!

Першае вясновае свята. Дзяўчаты збіраліся на ўзгорках (каб было бліжэй да неба) і спявалі вяснянкі — песні, у якіх клікалі вясну. Вадзілі карагоды, спальвалі пудзіла зімы, як на Масленку. Падчас спеваў вяснянак і гукальных карагодаў дзяўчаты падкідвалі ўверх печыва ў выглядзе птушак — жаўрукоў, кулікоў, буслоў, што павінна было, як і спевы, хутчэй выклікаць надыход вясны.

Саракі.

22 сакавіка, дзень, як зараз кажуць, "вясенняга раўнадзенсва". Гэты дзень лічыўся нараджэннем новага года, пачаткам абуджэння зямлі ад зімовага сну. Некалькі назваў мае ен. Найбольш распаўсюджаны - "саракі". Сення існуе некалькі тлумачэнняў, чаму менавіта так. Найбольш верагодным можна лічыць тлумачэнне, звязанае з коранем "рок" (год) - пачатак новага году. Акрамя таго, з гэтага дня пачыналі адлічваць яшчэ 40 дзен, адмечаных маразамі па начах, па заканчэнні якіх можна было пачынаць сеяць - адну з самых важных сельскагаспадарчых спраў на увесь год. Кліматычные ўмовы не дазвалялі памыліцца, пасееш рана - вымерзне, позна - высахне, і можна застацца без збожжа зімой, што было раўнаважна смерці. Таму так уважліва адносіліся нашые продкі да гэтага дню.

Камаедзіца.

Беларускае народнае свята, звязанае з сустрэчай вясны, лічыцца праявай татэмізму. Уключае ў сябе шэсце пераапранутых з удзелам мядзведзя і святочны абед, імітуюцца звычкі жывёлы. Святкуецца 24 сакавіка перад Дабравешчаннем. Назва свята паходзіць ад камоў (літаральна: есці камы) — сушаны рэпнік, аўсяны кісель, якія лічыліся ласункам лясной істоты.

Дабравешчанне, або Звеставанне

(к. 25 сакавіка, п.  красавіка)

На Дабравешчанне дзеўка касу не пляце, а птушка гнязда не ўе.

Нашы продкі лічылі, што ў гэты дзень прыходзіць вясна. Гэта свята прылёту бусла і ластаўкі. Шчасціла таму, хто ўбачыць першага бусла, які ляціць, а не стаіць. Гаспадыня падымалася раней мужа, каб выканаць абрад «развязвання сахі». Пасля абеду "гукалі вясну". Дзяўчаты збіраліся ля гумнаў і лазняў, забіраліся нават на стрэхі і спявалі вяснянкі. Разводзілі невялікія вогнішчы, вадзілі вакол іх «танкі» (карагоды). Гаспадыні пяклі печыва ў выглядзе птушак. У гэты дзень не дазвалялася працаваць.

  Вербніца (апошняя перад Вялікаднем нядзеля)

У гэты святочны дзень у царкве ці касцёле асвячалі галінкі вярбы, неслі іх дадому і злёгку сцябалі імі дамашніх, перш за ўсё дзетак, і прыгаворвалі:    

Не я б’ю, вярба б’е, за тыдзень — Вялікдзень.

 Будзь здароў, як вада,  а расці, як вярба!

Будзь здароў на ўвесь год!                                     

Людзі верылі, што такім чынам чалавеку перадаецца моц і прыгажосць гэтага дрэва. Частку асвечаных галінак клалі за бажніцу, утыкалі ў сцены, вокны. На працягу ўсяго года асвячоныя галінкі вярбы выкарыстоўваліся: кожная гаспадыня выганяла на Юр’я сваю карову на пашу, злёгку сцябаючы па баках галінкай, з вербачкай селянін выходзіў засяваць поле, садзіць бульбу.

Вярбная галінка была патрэбная падчас першага грому. Каб не баяцца навальніцы, імкнуліся з’есці па адной пупышцы, а затым легчы на зямлю і перакуліцца. Пачуўшы грымоты, гаспадыня запальвала грамнічную свечку, а вербныя галінкі клала на падаконнік з таго боку, адкуль насоўваліся дажджавыя хмары.

Галінкі ніколі не выкідалі, а захоўвалі да наступнай Вербніцы, каб спаліць у печы і попел рассыпаць па градках.

Вялікдзень.

Гэтае свята лічыцца найвялікшым каляндарным святам. Яно складае выключную адметнасць, самабытнасць беларускага абрадава-святочнага каляндара.На гэта свята сутракалі Новы Год па сонечнаму календару. Святкавалася ў дзень вяснавога раўнадзенства. Потым стала перасоўным ад 4 красавіка да 8 мая. Апошняя нядзеля перад святам была Вербная нядзеля. У царкву заносілі галінкі вярбы, якія асвяшчалі святой вадой. Потым прынасілі дамоў і з'ядалі па аднаму пухірку, каб абараніцца ад маланкі, а рэшткі вярбы захоўвалі да наступнай Вербніцы.

 Юр'я.

    Юр'я – традыцыйнае свята, якое адзначаецца 6 мая (23 красавіка па старым стылі). Гэта адно з найбольш адметных святаў земляробчага календара, абстаўлена шэрагам урачыстых абрадавых дзеянняў. Свята адзначаецца ў гонар Св. Георгія Пераможцы – заступніка свойскай жывёлы і сялянскай нівы. У хрысціянскія часы ён пераняў рысы і функцыі язычніцкага бога Ярылы. Варыянты назваў свята, прысвечанага гэтаму боству — Ярылавіца, Ярылкі. Веснавы Юрай знаменаваў сабою сапраўдны пачатак вясны. Менавіта з гэтага дня, як лічылі амаль усюды, пачынае кукавацьзязюля. На Юр'е сяляне выходзілі з песнямі і ахвярнымі стравамі аглядаць свае зарунелыя палеткі. З Юр'ем звязваўся, як правіла, і першы выпас жывёлы. Адначасна з апякунствам свойскай жывёлы Юр'я лічыўся валадаром ваўкоў. У народзе ўяўлялі, што Юр'я едзе на белым кані і замыкае пашчы дзікім звярам, пасля чаго тыя менш нападаюць на скаціну. Свята было напоўнена шматлікімі абрадавымі дзеяннямі, песнямі, павер'ямі, прыкметамі апатрапеічнага і заклінальнага характару.

 Зялёныя святкi або Сёмуха.

Свята найвышейшага росквіту прыроды. Вядома пад назвай Сёмухі, Тройцы. Святкуецца гэтае свята на семым і восьмым тыдні пасля Вялікадня. Гэтае свята з'яўляецца гімнам маці-прыродзе, сімвалізуе ўласцівае канцу вясны і пачатку лета ўшанаванне зеляніны, дрэў і кветак, што знаходзяцца ў сваім росквіце. Яны – прыроднае атачэнне свята, яго вобразнасць і змест.

Некалі даўно маладыя дзяўчаты  з песнямі хадзілі ў лес. Абіралі там маладыя бярозкі і завівалі паміж сабой стужачкамі, каб атрымаліся такія ўпрыгожаныя вароцікі. Пасля праз іх праходзілі. Даследчыкі кажуць, што гэта такі архаічны сімвал таго, што жанчына ўступае ў шлюбны ўзрост і тым яднаецца з прыродай, паказвае сусвету, што яна ўжо гатовая пайсці замуж і нараджаць дзетак. 

Купалле.

У разгар лета ў Беларусі адзначаюць Купалле – адно з найстарадаўнейшых народных свят, прысвечаных сонцу і росквіту зямлі. Гэтае свята насычана прыгожымі язычніцкімі звычаямі. Сутнасць гэтага свята засталася некранутай да нашых дзён. Увасабленнем былі ачышчальныя вогнішчы, ачалавечаны вобраз жанчыны Купалы і нават яго дочкі. Сёння згодна з праваславным календаром свята адзначаюць у ноч з 6 на 7 ліпеня, каталіцкім – 24 чэрвеня.

З Купаллем звязана шмат дзіўных легенд і паданняў. У народзе верылі, што ў гэту ноч рэкі свецяцца асаблівым нерэальным святлом, а ў іх водах купаюцца душы памерлых у абліччы русалак. Па зямлі ходзяць ведзьмы, чарадзеі і духі, якія імкнуцца нашкодзіць чалавеку, расліны і жывёлы размаўляюць, а сонца на золку "гуляе".

Убачыць гэтыя цуды, зразумець мову звяроў і птушак можна з дапамогай кветкі папараці,  якая зацвітае, згодна з павер'ямі, усяго на імгненне раз у год. Яна давала незвычайную здольнасць бачыць будучыню і знаходзіць усе схаваныя скарбы свету, але раздабыць яе мог толькі вельмі смелы чалавек. Пошук "папараць-кветкі" – адзін з самых таямнічых рытуалаў купальскай ночы.  

 Дажынкі.

   Дажынкі – старажытнае народнае свята ў беларусаў, звязанае з апошнімі момантамі жніва. Суправаджалася народнымі абрадамі, танцамі, песнямі, чым былі ўдзячныя «духам нівы» за хлеб і заадно прасілі даць урадлівасць і налета.

Дажаўшы жыта, пасля абраду «завівання барады» (закручвалі пук і пакідалі яго) «для птушак» жнеі прыхарошвалі сноп кветкамі, плялі вянкі з каласоў і з песнямі ішлі ў вёску. Прыйшоўшы, аддавалі сноп гаспадарам, за што мелі смачны пачастунак ці падарункі.

Дажынкам было прысвечана шмат дажынкавых песень, якія спявалі напрыканцы жніва, вяртаючыся з поля ў вёску і на застоллі. Яны былі значна весялейшыя за жніўныя песні, бо ў апошніх спявалася пра нялёгкую працу і долю жней і іх дзяцей.

У наш час дажынкі адзначаюць як свята ўраджаю.  

 Пакровы.

  Пакроў (Пакравы, Пакрова): 1 (14) кастрычніка — царкоўнае тлумачэнне літаральнае: пакроў (пакрывала) Божай Маці; у народнай трактоўцы паняцце атрымала больш шырокі сэнс, ахопліваючы самыя розныя прыкметы прыроды: «Святы Пакроў накрыў зямлю жоўтым лістом, маладым сняжком, ваду лёдам, пчалу мёдам», «...рыбу луской, дрэва карой, птаху пяром, дзеўку чапцом»; «Святэй Пакроў стагі пакрыў: першы стажок дранічкамі, другі стажок саломкаю, трэці стажок белым снегам». Гаварылі, што зіма закрывае лета, а Бог пячатае зямлю пасля Пакрова, і да вясны ніхто не можа знайсці скарбаў. Адзначаліся ад 14 кастрычніка да 27 кастрычніка. На гэтае свята размярковываліся дні паміж дзяўчатамі, а 27 кастрычніка па надвор'ю меркавалі аб характары будучай жонкі, і называлі гэты час Дзівочым летам. Пачынаючы з гэтага свята, моладзь пачынала збірацца на вячоркі, а хатнія справы спраўляліся з песнямі.

 Дзяды.

  Дзяды – свята беларускага народнага календара, звязанае з памінаннем продкаў («дзядоў»). У славянскай міфалогіі «дзядамі» таксама называюць душы продкаў. У Беларусі Дзяды адзначаюцца некалькі разоў на год: масленічныя, радаўніцкія, траецкія (духаўскія), пятроўскія, змітраўскія. Галоўныя – Восеньскія Дзяды (Змітраўскія, Вялікія, Асяніны, Тоўстая вячэра, Хаўтуры), яны адзначаюцца ў лістападзе, але ў розных рэгіёнах у розныя дні (Міхайлаўскія Дзяды, Піліпаўскія Дзяды, Змітраўскія Дзяды і інш.).

У цэнтры абраду – вячэра ў памяць памерлых сваякоў. Рытуал Дзяды у найбольш архаічнай форме захаваўся толькі ў беларусаў. Кожны дзень тыдня меў сваё значэнне. Так субота мела быць днём ушанавання дзядоў, усіх памерлых. У гэты дзень кожны павінен быў успомніць лепшыя рысы прашчураў, аддаць ім належную павагу. 

Зімовыя святкі.

  Зімовыя святкi. Пачыналіся посля постнай куцці (6 студзеня) і завяршаліся да Вадахрышча (19 студзеня). На гэтае свята адбываліся сапраўдныя тэатралізаваныя беларускія народныя карнавалы. Пачыналіся зімовыя святкі з Каляд (7 студзеня), якія былі ў гонар зімоваго сонцазвароту і каляднага месаеду пасля Піліпаўскага посту. На гэты язычніцкі абрад наслаівалася хрысціянскае свята нараджэнне Хрыстова – свята Раства. Неад'емным рытуалам з'яўляецца ўшанаванне продкаў-дзядоў. Гэтаму прысвячалі тры ўрачыста-шанавальныя куцці: перадкалядная посная, багатая – шчодрая і вадзяная. Гэтая дзея цягнулася ад 25 снежня да 6 студзеня.

Литература:

1. Ходонович, Л. С. Музыкальная мозаика (Серия «Умней­ка!») : учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования /
 Л. С. Ходонович. — Минск : Жасскон, 2012. — 56 с.

2. Интернет ресурсы

Государственные праздники — это праздники, установленные в Республике Беларусь в ознаменование событий, имеющих особое историческое либо общественно-политическое значение для Республики Беларусь, оказавших существенное влияние на развитие белорусского государства и общества.

В Республике Беларусь отмечаются следующие государственные праздники:

              День Конституции — 15 марта;

              День единения народов Беларуси и России — 2 апреля;

              День Победы — 9 мая;

     День Государственного герба Республики Беларусь и Государственного флага Республики Беларусь — второе воскресенье мая;

             День Независимости Республики Беларусь (День Республики) — 3 июля; 

Праздничные дни и памятные даты

Праздничные дни — это дни, посвященные выдающимся событиям, традиционным датам, чествованию работников определенной профессии, отрасли хозяйства или сферы деятельности и т.д. В Беларуси помимо государственных праздников официально отмечаются следующие праздничные дни:

Общереспубликанские

                  Новый год — 1 января;

          День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь  — 23 февраля;

 День женщин — 8 марта;

                Праздник труда — 1 мая;

                День Октябрьской революции — 7 ноября;

Религиозные

          Рождество Христово (православное Рождество) — 7 января;

          Пасха — по календарю православной и католической конфессий;

          Радуница — по календарю православной конфессии;

          День памяти — 2 ноября;

          Рождество Христово (католическое Рождество) — 25 декабря;

Прочие праздничные дни

          День потребителя — 15 марта;

          День семьи — 15 мая;

          День охраны окружающей среды — 5 июня;

          День молодежи — последнее воскресенье июня;

          День знаний — 1 сентября;

          День белорусской письменности — первое воскресенье сентября;

          День мира — третий вторник сентября;

          День пожилых людей — 1 октября;

          День матери — 14 октября;

          День инвалидов Республики Беларусь — 3 декабря;

          День прав человека — 10 декабря;

          День белорусского кино — 17 декабря.

Памятные даты

          День памяти воинов-интернационалистов — 15 февраля;

          День чернобыльской трагедии — 26 апреля;

          День всенародной памяти жертв Великой Отечественной войны — 22 июня.

Профессиональные праздники Беларуси

             День работников социальной защиты — 5 января;

             День банковских и финансовых работников — первое воскресенье января;

             День спасателя — 19 января;

             День белорусской науки — последнее воскресенье января;

     День работников землеустроительной и картографо-геодезической службы — 21 февраля;

              День милиции — 4 марта;

              День внутренних войск — 18 марта;

       День работников бытового обслуживания населения и жилищно-коммунального хозяйства 

— четвертое воскресенье марта;

              День геолога — первое воскресенье апреля;

              День печати — 5 мая;

              День работников радио, телевидения и связи — 7 мая;

              День работников физической культуры и спорта — третья суббота мая;

              День пограничника — 28 мая;

              День химика — последнее воскресенье мая;

              День мелиоратора — первое воскресенье июня;

              День работников легкой промышленности — второе воскресенье июня;

              День медицинских работников — третье воскресенье июня;

              День работников прокуратуры — 26 июня;

              День изобретателя и рационализатора — последняя суббота июня;

              День экономиста — 30 июня;

              День кооперации — первая суббота июля;

              День работников водного транспорта — первое воскресенье июля;

              День работников налоговых органов — второе воскресенье июля;

              День металлурга — третье воскресенье июля;

              День пожарной службы — 25 июля;

День работников торговли — последнее воскресенье июля;

              День строителя — второе воскресенье августа;

              День работников государственной статистики — 23 августа;

              День шахтера — последнее воскресенье августа;

      День работников нефтяной, газовой и топливной промышленности — первое воскресенье сентября;

               День библиотек — 15 сентября;

               День таможенника — 20 сентября;

               День работников леса — третье воскресенье сентября;

               День машиностроителя — последнее воскресенье сентября;

               День архивиста — 6 октября;

               День учителя — первое воскресенье октября;

              День работников культуры — второе воскресенье октября;

              День стандартизации — 14 октября;

      День работников фармацевтической и микробиологической промышленности — 15 октября;

            День автомобилиста и дорожника — последнее воскресенье октября;

            День работников гражданской авиации — первое воскресенье ноября;

 День работников сельского хозяйства и перерабатывающей промышленности агропромышленного комплекса — третье воскресенье ноября;

          День страховых работников — первая суббота декабря;

          День юриста — первое воскресенье декабря;

          День сотрудника органов государственной безопасности — 20 декабря;

          День энергетика — 22 декабря.